Nếu bạn từng đọc những bài viết trước đó, bạn sẽ thấy chất liệu để tạo nên cảm hứng viết lách cho tôi chỉ đơn giản là từ trải nghiệm sống thường ngày. Tôi thấy gì ý nghĩa, tôi viết. Tôi thấy gì nhức nhối, tôi viết. Như trong văn học Việt Nam thường hay có câu: "Tức cảnh sinh tình".
Gần đây thì tôi hay đi xe đạp về từ văn phòng làm việc. Thời điểm này ở trong miền Nam đang là mùa mưa nên sẽ có những cơn mưa bất chợt không lường trước. Tôi chủ yếu là do lười mang áo mưa nên gần như lần nào bắt đầu đi về thì cũng dính mưa, về đến nơi cả người và xe cũng ướt sũng. Sau nhiều lần như thế thì con ốc trên cổ xe nó bị thấm mưa và trở nên rỉ sét nhanh chóng. Nhiều lần nhìn xuống thấy con ốc rỉ ngả vàng nâu tôi bỗng thấy bị khó chịu (có lẽ là do triệu chứng OCD 😆) và bắt đầu nghĩ về nó.
Nhắc lại một chút, tôi là kẻ mơ mộng, luôn mang trong mình nhiều luồng suy nghĩ khác nhau. Tôi đã từng thử kiềm chế luồng suy nghĩ nhưng không có tiến triển nhiều. Chỉ từ việc. thấy một con ốc bị rỉ, tôi tự dưng nghĩ tới những thứ khác liên quan về bản thân, cuộc sống xung quanh. Có một sự thôi thúc nào đó, chắc hẳn là nhiệt huyết của một người trẻ đã khiến tôi phải viết ngay trước khi mất cảm hứng về chủ đề này. Bài viết này là tổ hợp những lí do phía trên.
Khi mà ai đó được khen là người có trái tim nhân hậu thì bạn sẽ hiểu rằng đó là một con người tốt có lòng thương người, có thái độ cư xử ngay thẳng. Vậy nên nói về trái tim là chúng ta đang nói về nghĩa bóng, ám chỉ trạng thái tinh thần của mỗi cá nhân.
Được hiểu nhiều cách ví von, trong giới hạn ngôn ngữ của con người trên thế giới thì trái tim có thể ở tương đối nhiều trạng thái khác nhau như. Ở trạng thái tích cực thì người ta nói trái tim hạnh phúc, trái tim hân hoan, trái tim nhân ái. Ngược lại thì người ta nói là trái tim tan vỡ, trái tim tổn thương. Nhưng bài viết này tôi sẽ viết về một trạng thái đặc biệt: rỉ sét.
Rỉ sét theo nghĩa đen là một hiện tượng kim loại bị oxy hoá do sự kết hợp giữa kim loại và oxy trong không khí. Thông thường nguyên nhân tạo nên rỉ sét là do kim loại dạng hợp kim có hàm lượng sắt cao tiếp xúc với oxy và độ ẩm trong thời gian dài. Khi bị rỉ thì trên bền mặt kim sẽ hình thành những lớp vảy rất dễ vỡ, có màu nâu hoặc đỏ.
Để hình dung về trái tim rỉ sét thì bạn có thể nghĩ tới một hình ảnh trái tim nhưng mà thay vì bao quanh nó là màu đỏ hồng ấm áp thì đó là những lớp vẩy sắt màu nâu chồng chất lên nhau.
Nói về trái tim rỉ sét về nghĩa bóng thì theo cách hiểu của cá nhân tôi thì đó là một trạng thái tinh thần của một người từng trải qua nhiều biến cố khác nhau trong cuộc sống. Những trải nghiệm cũ khiến người đó không còn giữ lại được trạng thái bình thường như ban đầu nữa, có nhiều nỗi niềm không vui ở lại trong lòng. Có thể nói đó là một phiên bản khác của con người này mà từng trải, ít niềm tin tích cực hơn.
Chúng ta là sinh vật sống trong hiện tại nhưng bị ảnh hưởng nhiều bởi quá khứ. Tuỳ theo chiều hướng tốt hay xấu, quá khứ có thể là lớp phù sa màu mỡ bồi đắp cho tâm hồn trở nên tươi đẹp hơn theo năm tháng hoặc nó là vết sẹo mà ta sẽ mang theo mình suốt phần đời còn lại. Thế nên, bậc cha mẹ ai cũng muốn một đứa trẻ sinh ra sẽ có những năm tháng đầu đời hạnh phúc, đó là nền tảng để hình thành nhân cách của chúng trong tương lai.
Mà thực tế thì cuộc sống khắc nghiệt, không hề giống thế giới quan của đứa trẻ đã từng được bao bọc ngày nào. Chúng ta sinh ra đều là những đứa trẻ có trái tim thuần khiết, không hề dính bụi trần. Việc chúng ta lớn lên cũng song song với việc chúng ta tiếp thu được nhiều thông tin khác nhau về sự đa dạng của thế giới này. Không chỉ có mỗi gia đình chúng ta mà còn có những người khác ngoài kia cùng các loài sinh vật sống khác. Trên trời có chim đang bay, dưới mặt đất có các con vật đang di chuyển bằng bốn chân, dưới nước có vô vàn loài thuỷ sinh đang tồn tại.
Biết thêm chút nữa thì chúng ta không sống mãi, rồi ai cũng phải trải qua từng giai đoạn của sinh - lão - bệnh tử. Trong hệ thống tư tưởng Phật giáo gọi đó là sự luân hồi. Và khi biết mình không thể tồn tại mãi thì chúng ta bắt đầu có cảm giác gì đó bất an, sợ hãi, đau buồn. Cuộc sống ở mặt vật chất là những gì chúng ta có thể tương tác dạng cầm nắm, nhìn thấy, gán cho nó một cái tên cùng khái niệm mô tả. Những món ăn, đồ dùng, các kiểu người khác nhau.
Nếu để nói theo trải nghiệm của tôi thì mọi thứ chúng ta đang sở hữu đều chỉ là vật chất thuê từ khoảng thời gian ngắn đến dài hạn, chứ không thực sự sở hữu do chúng ta sẽ có ngày chết đi. Những thứ ta từng sở hữu rồi sẽ không còn nữa. Chính vì khao khát sở hữu vĩnh hằng mọi thứ từ vật chất cho đến mối quan hệ tình cảm, chúng ta sinh ra cảm giác lưu luyến khi đối diện với sự mất mát.
Cách chúng ta đối diện với sự mất mát từ những biến cố khác nhau trong cuộc sống này nhiều lần làm trái tim trở nên rỉ sét. Trái tim trở một thứ bị biến đổi theo dòng chảy xuôi của thời gian.
Để lấy ví dụ, chúng ta hãy cùng nói về cảm xúc của bạn khi biết người thân ra đi. Lần đầu chắc hẳn ai cũng rất đau khổ vì trải nghiệm lìa xa một người mình từng rất yêu thương, trân trọng. Từ giờ đến về sau bạn sẽ không còn có thể gặp người đó nữa, bạn không biết phải làm gì để có thể níu kéo họ ở lại. Đó là lớp rỉ sét đầu tiên.
Ở những lần kế tiếp cũng có một người tương tự ra đi, nhưng vì bạn đã trải qua cảm xúc này rồi nên không còn thực sự quá buồn nữa. Bạn chỉ thấy hơi buồn và tiếp tục cuộc sống này mà không có họ đồng hành. Trong tâm trí sâu thẳm, bạn ngầm hiểu đó là quy luật của cuộc sống và bạn không thể có siêu năng lực chống lại nó. Những lớp rỉ tiếp theo hình thành ở một vùng nào đó trên trái tim.
Trái tim rỉ sét cho thấy chúng ta đã từng rất yếu đuối, nhưng bằng nhiều lí do nào đó chúng ta đã trải qua nhiều lần tương tự trước đấy mà không hề lung lay. Bạn có thể trở nên mạnh mẽ hơn, sẵn sàng đối đầu với những điều tương tự trong tương lai hoặc bạn rệu rã, cảm thấy bất lực trước những gì đang diễn ra.
Mỗi khi nhìn vào đôi mắt của một người, tôi có thể thấy phần nào sóng gió mà họ đã từng trải qua. Tôi không biết nói gì nên tôi khơi gợi để họ chia sẻ các câu chuyện khác nhau, bắt đầu từ những câu chuyện bình thường nhất về cá nhân họ. Thực sự bất cứ ai, dù có thuộc nhóm người hướng nội hay hướng ngoại thì họ đều có chung một nhu cầu cấp thiết về việc chia sẻ câu chuyện cá nhân với người khác. Càng đào sâu vào một tâm hồn, tôi càng thấy có gì đó thú vị và cảm thấy như mình đang phiêu lưu bên trong thế giới đó.
Dưới đây là một vài câu chuyện tôi trải qua khi thực sự đã đào sâu vào trong tâm hồn một con người:
Một cô gái tưởng tượng mình là một cái cây đang chơi đùa, chơi trốn tìm với tôi giữa trưa nắng. Khi tôi biết điều đó xảy ra thì tôi cũng thấy thật điên rồ nhưng vẫn hưởng ứng. Sau đó, tôi đã nhìn thấy sự phấn khích tràn đầy trong đôi mắt đó, một cách thuần khiết nhất.
Một anh lính phòng không thời chiến đang cặm cụi sửa chiếc radio dù thời điểm đó thông tin tài liệu để nghiên cứu rất hạn chế, chỉ dựa trên kinh nghiệm sẵn có. Anh ấy đã làm được và rất tự hào.
Một cô gái có vẻ ngoài nổi loạn khó gần nhưng thực chất chỉ muốn tốt cho mọi người, cùng vài câu chuyện chân thật nhất về tình bạn. Tuy nhiên tôi thấy cô ấy có hơi nhiều vấn đề rối loạn về tâm lí.
Tôi không có cơ hội gặp họ thêm lần nữa. Những câu chuyện trên thực sự đáng để suy ngẫm. Không phải vì nó thú vị, chỉ vì họ thể hiện với tôi bằng những gì chân thật nhất, khác hẳn những gì tôi thấy trên gương mặt họ, thường có gì đó méo mó bất ổn được giấu kín sau lớp mặt nạ bên ngoài. Trong một khoảnh khắc ngắn ngủi, tôi nhận ra những trái tim rỉ sét có vẻ đẹp riêng biệt mang hình dáng của thời gian thật đáng trân trọng.
Vậy tôi cũng có trái tim rỉ sét, liệu bạn có mong muốn lắng nghe các câu chuyện khác nữa từ tôi không?